درمان شخصيت پارانوئيد به دليل عدم آگاهي و مقاوت اين شخصيت در دريافت درمان بسيار سخت است. او افكار و رفتارهاي خود را طبيعي دانسته و براي همين اقدامي براي درمان نمي‌كند. پس براي درمان آن‌ها در درجه اول بايد به طريقي قانع شوند كه داراي اختلال هستند و نياز به كمك و درمان دارند. از آنجا كه شخصيت پارانوئيد به كسي اعتماد ندارد، حضور در جلسه رواندرماني هم بسيار سخت خواهد بود. مهمترين چيز نحوه ارتباط‌گيري و جلب اعتماد روان‌درمانگر است. سپس در ادامه روش‌هاي مختلفي اعم از روان درماني، دارودرماني و انجام تمريناتي ساده براي بهبود و رفع علائم وجود دارد كه در اين مطلب شما را با آن‌ها آشنا مي‌كنيم.

منبع: درمان شخصيت پارانوئيد

زندگي با يك فرد پارانوئيد

اگر در خانواده يك فرد پارانوئيد داريد چه بايد بكنيد؟ آيا مي‌توان زندگي طبيعي و آرام با او دشت؟ رفتارهاي ناشي از اختلال او بر روابط و رفتار ما هم اثرگذار است؟ آيا ما هم در خطريم؟ اينها نمونه سوالاتيست كه ممكن است افراد نزديك شخصيت پارانوئيد داشته باشند. البته جواب آنها مهم و سخت است ولي بايد به دنبال يافتن جواب باشيد. روانشناساني كه با چنين افرادي زياد سروكار مي‌گويند كه حتما بايد اقدامات لازم براي درمان او را انجام دهيد. براي درمان هم اول از همه بايد نحوه برخورد با اين اختلال را بدانيد. زيرا خانواده بهتر از هر كسي مي‌تواند به شخص پارانوئيد كمك كند. به ويژه اگر فرد بيمار همسر شما باشد موضوع جديتر مي‌شود. اگر دوست داريد به زندگي با او ادامه دهيد، حتما پيشنهادات و راهكارهاي درمان شخص پارانوئيد را عملي كنيد تا زندگي‌تان از خطرات جدي در امان بماند.

براي شروع درمان شخصيت پارانوئيد چه بايد كرد

افراد پارانويا چون به اختلال خود آگاهي ندارند و در واقع اطرافيان را مقصر تمام اتفاقات مي‌دانند، به فكر درمان هم نيستند. بنابراين راضي كردن اين افراد جهت درمان و انجام مراحل روان‌درمانگري كاري بسيار سخت خواهد بود. غالبا اگر هم با اصرار كسي به دنبال درمان و بهبودي در روابط خود باشند، باز مشكل اعتماد به پزشك و روان‌درمانگرشان وجود دارد.

از اين جهت درمان شخصيت پارانوئيد كاري سخت است و در بسياري از موارد بهبودي كامل ندارند، و تنها مي‌توان علائم اختلال را كنترل و كاهش داد. زندگي اين افراد و همچنين نزديكانش به دليل سوء‌ظن و بي اعتمادي او به محيط و ديگران بسيار پرتنش است. مسلما درمان او و كمك به داشتن ارتباط اجتماعي نرمال، زندگي بهتر و شادتري برايش خواهد داشت. صبر و اعتمادسازي لازمه درمان اوست.

شناخت شخصيت پارانوئيد لازمه درمان

حتما كساني كه در خانه يا نزديكانشان شخصيت پارانوئيد دارند با خصوصيات رفتاري او آشنا هستند. اين افراد به دليل شكاكيت شديد به ديگران هميشه منتظر خطرات احتمالي و آسيب از طرف ديگران مي‌باشند. براي همين در برخورد با ديگران هميشه حالت دفاعي به خود مي‌گيرند و حتي به دوست، همكار و حتي اعضاي خانواده خود اعتماد ندارند. هيچوقت مسئوليت اشتباهاتشان را به عهده نمي‌گيرند و برعكس ديگران را مقصر دانسته و سرزنش مي‌كنند.

تعبيرشان از صحبت‌هاي بي‌منظور ديگران و اتفاقات جزئي، دشمني و غرض‌ورزي آن‌هاست. به دليل توهين خيالي يا واقعي فردي، امكان دارد سال‌ها از او كينه به دل بگيرند. زندگي عاطفي نرمال و مناسبي ندارند و در نهايت تنها و منزوي مي‌مانند. براي آشنايي بيشتر با نشانه هاي اختلال شخصيت پارانوئيد كليك كنيد.

درمان اختلال شخصيت پارانوئيد

ارتباط و زندگي با شخصيت پارانوئيد سختي‌هاي خاص خود را دارد. رايج‌ترين دشواري با اين شخصيت، راضي كردن او براي نياز به درمان است. زيرا بر خلاف ساير اختلالاتي چون افسردگي، اضطراب و وسواس كه خودشان متوجه بيماري‌شان هستند و به دنبال درمان مي‌باشند، شخصيت پارانوئيد وجود اختلال و رفتار غيرطبيعي را در خود قبول ندارد و نيازي به درمان نمي‌بيند. اگر كسي به او پيشنهاد درمان و مراجعه به روانپزشك را دهد، احتمالا اين را از روي دشمني مي‌دانند و فكر مي‌كند مي‌خواهند به او ضرر برسانند و برچسب ديوانگي بزنند.

در صورت قبول درمان نيز در ابتدا به پزشك بي‌اعتمادند و همكاري لازم را ندارند. روان‌پزشكان براي درمان اين اختلال راهكارهايي در نظر گرفته‌اند كه در ادامه به توضيح آن‌ها مي‌پردازيم.

درمان شناختي رفتاري

در اين روش درماني ابتدا سعي مي‌شود تا الگوهاي فكري و تصورات غلط فرد بيمار شناسايي گردد. و بعد روان درمانگر از طريق گفتگو با بيمار و جمع‌آوري شواهد لازم به او ثابت مي‌كند كه درباره ديگران و حوادث اطراف اشتباه فكر مي‌كند و همه چيز و همه افراد غيرقابل اعتماد و بدخواه او نيستند. درمانگر با ارتباط و همكاري خوب با بيمار اعتمادش را جلب و با مراقب در طرز گفتگو، حس بدبيني را از او دور مي‌كند. كم كم كارايي بيمار بالا مي‌رود و بدون ترس و موضع‌گيري با موقعيت‌ها كنار مي‌آيد. و در نهايت رشد كيفيت روابط فرد در خارج از جلسه مشاوره و در اجتماع مشاهده مي‌شود.

آموزش مهارت‌هاي ارتباطي

رواندرمانگر معمولا همراه با درمان شناختي مهارت‌هاي ارتباطي موثر (همدلي كردن، ارتباط چشمي، جرات داشتن) را هم آموزش مي‌دهد تا از اين طريق لذت ارتباط با ديگران را بفهمد و درك كند كه همه قصد لطمه زدن به او را ندارند. با يادگيري جرات نيز فرد مبتلا قادر به بيان تقاضاهاي خود از ديگران بدون خشونت و عصبانيت مي‌شود و رفته رفته ياد مي‌‌گيرد با آرامش و دوستي مي‌توان بهتر به اهداف رسيد.

آموزش خانواده و خانواده‌درماني

از آن جهت كه خانواده شخصيت پارانوئيد بيشترين سختي را تجربه مي‌كنند و از ناتواني در برقراري ارتباط با او رنج مي‌برند، خانواده‌درماني نيز توصيه مي‌شود. به اين طريق كه در كلاس‌هاي آموزش خانواده كه براي آشنايي با چگونگي رفتار مناسب با مبتلايان به اين اختلال برگزار مي‌شود شركت كنند. پيگيري اعضاي خانواده براي درمان، فشار رواني آنها را كمتر كرده و باعث يادگيري مهارت‌هاي ارتباطي فرد بيمار مي‌گردد.

ديگر روش‌هاي درماني اختلال شخصيت پارانوئيد

در گروه‌درماني با تلاش براي قرار دادن فرد پارانوئيد در ميان جمع و تشويق به كارهاي گروهي و ايجاد روابط بين فردي، بيمار درك مي‌كند كه بد‌بيني‌هايش غيرواقعي است. درمان‌هاي پويشي يا تحليلي هم با مراحل عميق و طولاني به ريشه‌هاي ناخودآگاه افكار بيمار رخنه مي كند و به اصلاح رفتار و بهبود روابطش كمك مي‌كند. گاهي دارودرماني نيز انجام مي شود ولي زياد موثر نيست زيرا بيمار به دارو هم شك كرده و مصرف آن را كنار مي‌گذارد. فقط مي‌توان داروهاي آرامبخش را براي كاهش استرس او تجويز كرد.

تمرين‌هايي براي درمان پارانوئيد

در كنار روش‌هاي درماني فوق برخي تمرين‌ها هم براي كاهش افكار منفي و بدبيني نسبت به ديگران مفيد است. براي مثال:

نوشتن خاطرات و افكار پارانوئيدي

نوشتن خاطرات، افكار و حسي كه به اين افكار دارند، روزمرگي‌ها و حتي ميزان خواب در طول روز باعث كاهش افكار پارانوئيدي مي‌شود. با دادن نمره از مقياس 1 تا 10 به اين افكار، شدت ان را هم مي‌توان فهميد.

افكار پارانويا را به چالش بكشد

شخصيت پارانوئيد افكار مشكوك خود را به چالش بكشد و بگويد آيا اين افكار من موجه هستند؟ ديگران هم سوءظن‌هاي من را واقعي مي‌انگارند؟ افراد نزديكم در مورد افكار و رفتار من چه فكري دارند؟ با بقيه در مورد نگراني‌هايم صحبت كرده‌ام؟ من دارم در مورد تهديد اغراق مي‌كنم؟ شواهدي بر خلاف عقايد من وجود دارد؟

با افراد مورد اعتماد راجب افكار پارانوييدي صحبت كند

صحبت با يك دوست صميمي يا يكي از اعضاي خانواده هم به كاهش استرس كمك مي‌كند و باعث مي‌شود افكار پارانوييدي و بدبيني زير سوال رود.

تمرين‌هاي آرميدگي

انجام تمرينات آرميدگي، مراقبه، يوگا و تمرينات مديتيشن نيز در كم كردن تنش و افكار منفي در افراد پارانوئيد بسيار اثرگذار است. در مواقع احساس فشار، اضطراب يا مشغوليت، اين تمرين‌ها به مراقبت از سلامت كمك مي‌كند.

مراقبت از خود

انجام مرتب ورزش در هفته، داشتن خواب مناسب و با كيفيت، رژيم غذايي سالم، گذراندن اوقاتي در طبيعت و انجام فعاليت‌هاي خلاقانه نيز در بهبودي رفتار و كاهش علائم پارانوئيدي مفيد است.

كلام آخر

همانطور كه گفتيم براي درمان، بهبود و كاهش نشانه‌هاي رفتاري شخصيت پارانوئيد راه‌هاي زيادي وجود دارد. ولي اين را هم متذكر شديم كه براي همه بيماران درمان قطعي ممكن نيست و علائم كاملا از بين نمي روند. در نهايت ميزان درمان به همكاري و اراده خود شخص بستگي دارد.

براي دريافت مشاوره در زمينه درمان شخصيت پارانوئيد مي‌توانيد در ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي آواژه تماس حاصل نماييد.

منبع: درمان شخصيت پارانوئيد